Hawaje

0
46
5/5 - (1 vote)

TROCHĘ FAKTOW

– Odległość pomiędzy południowo-wschodnim i północno-zachodnim krańcem Hawajów wynosi 2451 kilometrów i równa się dystansowi dzielącemu Nowy Jork i Denver.

– Najwilgotniejszym miejscem na świecie jest góra Waialeale na wyspie Kuai. Przeciętne roczne opady wynoszą tu 1168 centymetrów.

SPOTKANIA I POWITANIA

– Gościnność Hawajczyków jest wręcz legendarna i jest to w pełni uzasadnione. Należy jednak pamiętać, że znaczna część mieszkańców to potomkowie Azjatów i mogą się oni wydawać nieco bardziej oficjalni.

– Całowanie jest dość powszechne na gruncie towarzyskim. Jeśli mieszkaniec Hawajów pocałuje cię w policzek, potraktuj to jako wyróżnienie! Stałeś się „częścią rodziny”.

– Hawaje są najbardziej zróżnicowanym rasowo stanem USA. Problemy rasowe znane ze stanów kontynentalnych praktycznie tu nie istnieją, a mieszane małżeństwa są normą, a nie rzadkością czy wyjątkiem. Trudno jest wręcz znaleźć Hawajczyka, którego przodkowie nie należeliby do różnych ras.

– Kategorie, w jakich mieszkańcy kontynentalnych stanów, a zwłaszcza rząd federalny, postrzegają problem pochodzenia, na Hawajach są zupełnie nieadekwatne. Nikt nie myśli o sobie jako „innym”. Hawajczycy uważają się za „ludzi z wysp” i to jedyna potrzebna im klasyfikacja.

– Tradycyjnym powitaniem hawajskim jest wręczanie wieńców splecionych z kwiatów; tak zwanych lei. Warto przy tej okazji pamiętać, że:

– Lei wręczane są przy pierwszym przybyciu i odjeździe (często na lotnisku) oraz podczas uroczystości w rodzaju kolacji na cześć honorowego gościa.

. Wręczeniu lei towarzyszy zawsze pocałunek. Należy to zaakceptować bez wzdragania się, nawet jeśli nie masz zwyczaju całować się z nieznajomymi.

– Lei nosi się udrapowane na ramionach – nie zawieszone wokół szyi. Około jednej trzeciej lei powinno się zwieszać na plecach. Teoretycznie lei w ogóle nie powinno dotykać szyi.

– Lei jest dość ciężkie i może być w nim na dłuższą metę gorąco i niewygodnie – zwłaszcza gdy trzeba wygłaszać jakąś mowę lub jeść. Jeśli chcesz zdjąć swoje lei, weź je delikatnie w ręce i ułóż starannie na przykład na stole. Nie należy nigdy kłaść go na podłodze lub na krześle. Lei to dowód .szacunku i uznania, a także dość drogi prezent (nawet 50-75 dolarów), którego nie należy traktować niedbale.

NAZWISKA I TYTUŁY

– Dzieci twoich znajomych mogą zwracać się do ciebie „wujku” (uncle) lub „ciociu” (auntie) zamiast „pan” czy „pani”. Jest to wyraz szacunku, który należy potraktować jako komplement. Hawajczycy często używają tytułów „wujek” i ciocia” niekoniecznie wobec członków rodzin. W ten sposób mówi się także do osób starszych i szanowanych.

– Do duchownych protestanckich mówi się „Kahu” (nauczyciel). Do wielebnego Smitha ludzie będą się zwracać „Kahu Smith”. Wobec duchownych katolickich używa się normalnych tytułów.

JĘZYK

– W rezultacie mieszania się wpływów różnych kultur w ostatnim stuleciu ukształtował się pidżyn. Jest to język oparty w dużej mierze na gramatyce azjatyckiej ze słownictwem różnych grup etnicznych. Dziś pidżyn rzadko jest używany. To, co obecnie nazywa się pidżynem to w istocie angielska gramatyka i obfite stosowanie slangu i słów z innych języków.

– Pidżyn to nie to samo co hawajski – piękny stary język, którym dziś niestety mało kto się posługuje. Przechował się głównie w pieśniach i innych artystycznych przekazach. Mylenie pidżynu z hawajskim jest niestosowne.

JĘZYK HAWAJSKI

Niemal wszystkie nazwy geograficzne i nazwy ulic pochodzą z języka hawajskiego, warto więc poznać zasady jego wymowy. Zapis hawajskiego stworzony na początku dziewiętnastego wieku przez protestanckich misjonarzy jest prosty i praktycznie nie ma w nim wyjątków od ustalonych reguł.

– Jest tylko dwanaście liter: pięć samogłosek – A, E, I, O, U – oraz siedem spółgłosek – H, K, L, M, N, P i W – Samogłoski zawsze są długie.

– Spółgłoski wymawiane są tak jak w angielskim oprócz ,W”, które wymawiane jest jak ,J’.

– Słowa mają zwykle więcej sylab niż w angielskim, a akcent pada na ogół na przedostatnią.

– Jeśli dwie samogłoski rozdzielone są apostrofem, wymawia się je osobno. Na przykład Q)ahu wymawia się „Oahu”. Sąsiadujące samogłoski, które nie są przedzielone apostrofem, są łączone. Na przykład słowo wai (woda pitna) wymawiane jest „vi”.

Wiele artykułów i materiałów publikowanych na temat Hawajów nie . stosuje niestety apostrofów pomocnych w wymowie.

– Jeśli dwie takie same samogłoski występują obok siebie, należywyma wiać je osobno.

– Sztuka wymowy polega w hawajskim na znajomości liczby sylab. Przy chodzi to z czasem, ale bardzo pomocne są apostrofy.

ROZMOWA

– Hawajczycy nazywają rozmowę towarzyską „opowiadaniem” (talk story). To ich ulubione zajęcie.

– Uwielbiają snuć opowieści. Posłuchaj tych, którzy pamiętają „Dawne Hawaje” .

– Hałaśliwa rozmowa, choćby niewinna i wesoła, jest źle widziana.

– Hawajczycy lubią rozmawiać o jedzeniu, dzieciach, wnukach i lokal nej kulturze.

– Uwaga: Rozmowa o słonecznej pogodzie może się stać nudna.

– Dowcipy są zwykle trudne do przełożenia i lepiej ich unikać. W szcze gólnie złym stylu są dowcipy na temat różnych narodowości.

ZWROTY HAWAJSKIE

– Ae – Tak.
– Ole – Nie.
– Aloha – Witam! Cześć! Żegnaj! Miłość
– Haole – Biały człowiek
– Kamaina – Tubylec
– Malahini – Przybysz
– Ghana – Rodzina

PRZY STOLE I W TOWARZYSTWIE

– Dzięki różnorodnej kulturze Hawaje mają wspaniałą kuchnię. Uroczysty obiad z okazji Święta Dziękczynienia może składać się indyka, chińskich klusek, sushi i poi (starty korzeń taro o konsystencji puddingu).

. W Honolulu są jedne z najlepszych restauracji w USA, choć rzadko znajdują się one w hotelach. Można tu znaleźć coś dla każdego podniebienia, w tym doskonałe restauracje francuskie, bary z sushi i najlepsza kuchnia tajlandzka poza Bangkokiem.

– Tradycyjne potrawy hawajskie są wielkimi specjałami podawanymi jedynie na szczególne okazje. Większość podawana jest na surowo i stanowi wyzwanie dla największych nawet smakoszy. Potrawy te bardzo różnią się od tego, co można dostać w hotelu jako rzekomo hawajski przysmak.

– Ananasy nie pochodzą z Hawajów. Nie je się ich tu częściej niż w innych stanach USA. Podawane są w hotelach, ale znacznie rzadziej w hawajskich domach.

– Owoce tropikalne i orzechy makadamii należy jeść z umiarem. Przesada w tym względzie może się skończyć kilkudniową niedyspozycją żołądkową.

. Biznesmeni z Hawajów piją na ogół mniej alkoholu niż biznesmeni z innych stanów USA. Jeśli już, rzadko jest to mocny alkohol- nikt nie zamawia też drinków z owocami i miniaturowymi parasoleczkami. Postawienie hawajskim znajomym kolejki czegoś mocniejszego nie zostanie docenione.

Przeczytaj również:  Nauczanie języka obcego bardzo małych dzieci

– Hawajczycy uwielbiają zajęcia na świeżym powietrzu (zwłaszcza golf) i na ogół zapraszają swoich gości do uczestnictwa w nich.

– Niewielu mieszkańców Hawajów chodzi regularnie na plażę. Jeśli masz takie plany, raczej nie licz na towarzystwo. Jeśli zostaniesz zaproszony na plażę, będzie to raczej piknik niż opalanie się czy kąpiel.

TYPOWE POTRAWY

Poi: Gęsta masa otrzymywana z gotowanego taro.

Laulau: Siekane liście taro, ryby, wieprzowina i czasami kurczak zawijane w liść ti i pieczone.

Luau to tradycyjne uroczystości hawajskie organizowane z okazji ślubów; ukończenia szkoły, wodowania łodzi i N owego Roku. Towarzyszy im zwykle błogosławieństwo przez Kahu lub innego duchownego. Podobnie jak w Azji, nic nie może zostać otwarte bez odpowiedniej ceremonii.

Jeśli otrzymałeś zaproszenie na tradycyjne luau, musisz iść – nawet gdybyś musiał wymknąć się potem na hamburgera. Są to ogromne przyjęcia, często dla ponad 500 gości, które mogą trwać całą noc. Jedzenie podawane jest na bufetach, dzięki czemu można uniknąć potraw, które nam nie odpowiadają. Luau towarzyszy zawsze muzyka i choćby dla niej warto wziąć udział w takim przyjęciu.

UBIÓR

– Właśnie w kwestii ubioru można się na Hawajach najbardziej pomylić. To prawda, że Hawajczycy rzadko chodzą w garniturach i krawatach, ale obowiązują tu surowsze reguły, niż mogłoby się to zrazu wydawać. Swobodny ubiór na „zwykły dzień” przyjęty w wielu biurach innych stanów będzie niestosowny w sprawach biznesowych na Hawajach.

– Mimo że temperatury w styczniu mogą sięgać trzydziestu stopni, wieczory bywają dość chłodne. Sweter lub lekka kurtka mogą się przydać.

– Jeśli jesteś zaproszony na luau, nie zakładaj krawata. Jeśli to możliwe, ubierz strój Aloha.

BIZNES

– Większość Hawajczyków załatwia sprawy biznesowe w stroju Aloha. To nie to samo, co strój kąpielowy.

– Piątek jest na Hawajach „dniem Aloha”. Strój Aloha jest szczególnie stosowny w piątki.

– Mężczyźni: Koszule Aloha są dobrze skrojone, w łagodnych kolorach. Muszą być bawełniane. Jeśli taka koszula wygląda, jakby była po starszym bracie, nie jest to właściwy ubiór do robienia interesów; Koszule Aloha nosi się wpuszczone do spodni z paskiem. Spodnie z lekkiej wełny, w spokojnych kolorach. Obowiązkowo buty (często włoskie pantofle) i skarpety. Sandały do spodni wywołują komiczny efekt.

Ubrań Aloha nie można znaleźć w sklepach turystycznych. Duży wybór odpowiednich koszul Aloha można znaleźć w Liberty House, lokalnym domu towarowym.

Do przyjęcia są również zwykłe koszule, z długim lub krótkim rękawem. Ostatni guzik powinien być rozpięty. Nie zakładaj krawata.

– Kobiety: Kobiety noszą, choć rzadziej niż mężczyźni koszule Aloha,

Zawsze stosowne będą też lekkie spódnice i bluzki. Kobiety mogą nosić także spodnie.

WSKAZÓWKI

– Ze względu na swoje położenie geograficzne Hawaje nie mają czasu letniego. W zimie jest pięć godzin różnicy ze wschodnim wybrzeżem, a w lecie sześć.

– Hawajczycy są do tego stopnia grzeczni i układni, że mogą stwarzać wrażenie ludzi zdystansowanych.

– Unikaj określania czyjegoś pochodzenia, chyba że je znasz. Pan Fujimota może mieć japońskie nazwisko, ale być w jednej czwartej rdzennym Hawajczykiem, a w jednej czwartej Francuzem.

– Hawajczycy rzadko określają drogi numerami. Nawet jeśli jakaś droga na mapie jest oznaczona jako Dziewiątka, mieszkańcy Hawajów będą ją nazywać po swojemu i niemal na pewno po hawajsku.

– Pojęcie rodziny jest na Hawajach bardzo szerokie. Za członków rodziny mogą być uważani przyjaciele i sąsiedzi.

– Bardzo trudno jest się poruszać po ulicach Honolulu. W godzinach szczytu dojazd z Waikiki (gdzie jest większość hoteli) do śródmieścia (gdzie się załatwia większość spraw) wynoszący około 3 kilometrów może zająć ponad godzinę. Umawiając się na spotkania, bierz to pod uwagę.

GODZINY URZĘDOWANIA

W Honolulu, gdzie załatwia się większość interesów, życie zaczyna się bardzo wcześnie. Wiele firm działa od siódmej rano do trzeciej po południu. Rzadko się zdarza, by jakaś firma otwierała się o dziewiątej. Wynika to głównie z różnic czasowych. W lecie, kiedy na Hawajach jest dziewiąta rano, w N owym Jorku jest trzecia po południu.

– Ludzie mówią o „hawajskim poczuciu czasu”, ale jest raczej kwestia postawy życiowej niż braku punktualności. Punktualność jest tu ceniona, w przeciwieństwie do obsesyjnego spoglądania na zegarek.

– Wielu Hawajczyków nie lubi hałaśliwych, obcesowych biznesmenów. Wiele natomiast można zdziałać spokojem i grzecznością.

Towarzyskie spotkania z ludźmi biznesu kończą się na ogół wcześnie, nawet w weekendy. Hawaje to stan skowronków – najlepszym posiłkiem do omawiania interesów jest śniadanie.

– Powszechnie wiadomo, że reklama powinna być dopasowana do specyfiki rynku, ale na Hawajach jest to szczególnie prawdziwe. Każdy, kto chce się tu reklamować, powinien się skonsultować z lokalną agencją reklamową lub ogólnokrajową, która ma filię na Hawajach.

– Reklamowanie się na Hawajach nie jest proste. Dla zachowania piękna wysp zakazano umieszczania billboardów i większości form reklamy zewnętrznej. Wyraźnie określone są też rozmiary liter napisów, jakie mogą się pojawić na budynkach. Nawet na automatach do sprzedaży nie wolno umieszczać nazwy produktu.

– Równie surowe są przepisy dotyczące zagospodarowania nieruchomości. Wymagają one, by pewien procent nieruchomości zachował pierwotny kształt. Wymaganie to można spełnić także, kupując ziemię po sąsiedzku i przekształcając ją na przykład w park. Może to znacznie zwiększyć przewidywane koszta postawienia budynku. Lokalni architekci poinformują cię o szczegółach tych przepisów.

– Słońce na Hawajach jest bardzo silne. Równie łatwo co na plaży można się opalić, jadąc samochodem. Chmury nie zatrzymują promieniowania ultrafioletowego, co może powodować oparzenia. W pochmurny dzień słońce operuje równie mocno jak w słoneczny. Wielu plażowiczów stwierdza to niestety po szkodzie. Jeśli przebywasz dłużej na dworze, noś zawsze odpowiednie ubranie chroniące przed słońcem.

Ludność: 1 115 274 osób.
Skrót: Hi
Stolica: Honolulu (365 272) na wyspie Oahu.
Większe miasta: Hilo (37 808), Kailua (36 818).
Powierzchnia: 16 729 Km kwadratowych (47. pod względem wielkości stan USA).
Pochodzenie nazwy: Od Hawaii Loa, dawnego odkrywcy tych wysp, albo Hawaii, bądź Hawaiki, tradycyjnej ojczyzny Polinezyjczyków.
Rolnictwo: Trzcina cukrowa, ananasy, kwiaty, ryby, mleko, bydło, trzoda chlewna.
Przemysł: Spożywczy, poligraficzny, chemiczny, odzieżowy, budowlany.
Ważniejsze firmy: ———-
Podatek od sprzedaży: 4 procent.
Zasoby naturalne: Ciepły klimat. Hawaje mają niewielkie zasoby minerałów i mało żyznych gleb.
Klimat: Przeciętna temperatura lipca: 24°C.
Przeciętna temperatura stycznia: 20°C.